PIES Z ... DEPRESJĄ
Pies jest zwierzęciem bardzo empatycznym, zdolnym do przeżywania silnych emocji i wrażliwym. Kto ma psa ten wie, że miewa on swoje lepsze i gorsze dni i zupełnie podobnie jak człowiek potrafi się on smucić, cieszyć, bać i złościć. Podobnie też jak ludzie, może on reagować na niekorzystne zmiany pogody, wczuwać nasze nastroje i cierpieć z powodu braku zainteresowania. Nie powinno nas zatem dziwić, że przy tak szerokim wachlarzu emocji, czworonogi przeżywają swoje głębokie smutki i podobnie jak nam, dokuczają im choroby związane z zaburzeniami nastroju.
Coraz też śmielej i jednoznacznie, część z przejawianych przez czworonogi symptomów, określanych jest przez specjalistów jako – depresja!
DEPRESJA
…definiowana jest jako zaburzenie charakteryzujące się różnymi objawami, które występują przez okres co najmniej 2 tygodni w postaci: zmian nastroju polegających na pogrążeniu się w smutku, przygnębieniu, stanach lękowych, wygaszeniu zainteresowań, utraty zdolności do odczuwania przyjemności oraz zaburzenia psychoruchowego.
CZY DEPRESJA „LUDZKA” JEST TAKA SAMA JAK „PSIA”?
Jak wynika z prowadzonych obserwacji oraz badań kynologicznych, chorobę tą diagnozuje się nie tylko u ludzi ale także u naszych czworonogów. Istnieje jednakże pewna różnica w jej etiologii; o ile w przypadku ludzi podłożem depresji mogą być przyczyny sytuacyjne (społeczne czy psychologiczne) bądź biochemiczne i genetyczne, w przypadku psów dwa ostatnie czynniki nie są brane pod uwagę. Za zasadniczy powód rozwoju depresji u psa uważa się niekorzystne czynniki środowiskowe, które negatywnie oddziałują na psychikę zwierzęcia, powodując obniżenie nastroju. W odróżnieniu też od ludzi, u czworonogów nie mają miejsca stany depresji przewlekłej.
PRZYCZYNY DEPRESJI U PSÓW
Powody depresji mogą być różne i często występują one zbiorowo. Uważa się, że zasadniczymi przyczynami prowadzącymi do psiej depresji są czynniki oddziałujące na zwierzęta z zewnątrz, istotne zmiany w ich życiu, które prowadzą do zachwiania równowagi, homeostazy dającej poczucie spełnienia i zadowolenia.
Aby prawidłowo zrozumieć etiologię psich smutków, konieczne jest sięgniecie do genezy gatunku! Pamiętajmy, że pies jest udomowionym potomkiem wilka, który żył w stadzie tworząc liczne więzi społeczne konieczne do przetrwania. Udomowienie psa doprowadziło do zamiany relacji istniejących pomiędzy wilkami na więzi pomiędzy psem i człowiekiem. Zależności te są na tyle silne, iż towarzyszą im bardzo głębokie emocje a jakiekolwiek czynniki zakłócające kontakty pomiędzy zwierzęciem i jego panem stają się przyczyną chwiejności nastroju u wrażliwego czworonoga prowadząc do powstawania stanów depresyjnych.
Za najczęściej wyodrębniane przyczyny psiej depresji uważa się:
1. Choroby somatyczne;
złe samopoczucie fizyczne w prosty sposób prowadzi do zaburzeń o podłożu psychicznym, dlatego też w przypadku wystąpienia objawów obniżenia nastroju warto zbadać psa w celu ich wykluczenia.
2. Zmiany w życiu psa:
- Zmiana miejsca zamieszkania
- Pojawienie się nowego domownika- ludzkiego lub zwierzęcia, który jest odbierany jako intruz lub konkurent o względy Pana
- Zmiana rytmu życia psa, wpływająca bezpośrednio na zmniejszenie ilości poświęcanej mu przez właściciela uwagi i czasu – także ta związana ze zmianami pór roku, kiedy to maleje drastycznie liczba i czas trwania spacerów!
- Rozłąka z właścicielem
- Strata – domownika lub innego zwierzęcia, do którego zwierzę było przywiązane.
3. Przejawy przemocy i agresji w otoczeniu.
4. Brak zajęcia, niedostateczna ilość ruchu, nuda.
5. Długotrwałe niezaspokajanie potrzeb wynikających ze specyfiki rasy
- Brak zabaw i wspólnego spędzania czasu z właścicielem, zainteresowania ze strony Pana itp
- Tropienia, aktywności użytkowej, psich sportów - np. w przypadku ras użytkowych
- Gryzienia (żucia)
- Odpoczynku.
6. Nieumiejętnego stosowania systemu kar i nagród; jeżeli pies nie rozumie zasadności stosowanych kar, żyje w stresie, traci chęć do podejmowania aktywności.
7. Samotność, izolacja, poczucie bezużyteczności.
OBJAWY STANÓW DEPRESYJNYCH
Diagnostyka depresji u zwierząt jest procesem dużo bardziej skomplikowanym niż w przypadku ludzi. Ponieważ jedną z metod diagnostycznych depresji jest wywiad z pacjentem, co nie jest możliwe w przypadku czworonogów, pierwszym narzędziem badawczym jest baczna obserwacja zwierzęcia.
Podkreślić należy, że szereg symptomów może wskazywać zarówno na występowanie chorób o podłożu somatycznym jak i psychiatrycznym. Z uwagi na specyfikę diagnostyki tych drugich, zawsze należy zacząć rozpoznanie od wykonania psu podstawowych badań, celem wykluczenia nieprawidłowości zdrowotnych a w następnym kroku ukierunkować diagnostykę na obserwację pod kątem zaburzeń nastroju.
Naszą uwagę powinna zwrócić każda istotna zmiana w zachowaniu pupila, odstąpienie od rytualnych czy ulubionych zachowań jakie dotychczas podejmował a w szczególności takie symptomy, jak:
- Zaburzenia łaknienia; wyraźne zwiększenie lub zmniejszenie apetytu
- Apatia
- Niechęć do wychodzenia na spacer
- Zwiększona lub wyraźnie niższa aktywność ruchowa
- Zwiększona reaktywność, np. szczekliwość, reagowanie na ignorowane dotąd odgłosy
- Zaburzenia rytmu snu (nadmierna senność lub przeciwnie- bezsenność)
- Osowiałość, brak reakcji na bodźce, które dotychczas powodowały wzmożoną reakcję
- Pojawienie się lękliwości, ataków paniki, agresji o podłożu lękowym, warczenia bez powodu
PROFILAKTYKA DEPRESJI U TWOJEGO CZWORONOGA
Jako, że zasadniczymi powodami zaburzeń emocjonalnych u psów są czynniki sytuacyjne a nie, jak ma to miejsce w przypadku ludzi- wynikające z zaburzeń procesów chemicznych zachodzących w organizmie, dysponujemy dużo większą możliwością zapobiegania u nich niepożądanym stanom niż w odniesieniu do ludzi. W myśl zasady - lepiej zapobiegać niż leczyć, nasze relacje z psem powinny być na tyle dobre a ilość poświęcanego mu czasu na tyle duża, aby wszystkie potrzeby czworonoga były na bieżąco zaspokajane. Powinniśmy się zatem skoncentrować na:
- zapewnieniu czworonogowi należytej dawki aktywności ruchowej,
- zadbaniu o prawidłowe relacje z ludźmi – domownikami oraz obcymi
- zapewnieniu kontaktów z innymi psami
- unikaniu radykalnych zmian w życiu psa, które są konsekwencją zmian w naszym życiu; zwróćmy uwagę na to aby pies w jak najmniejszym stopniu odczuwał rewolucje, jakie zachodzą w naszym życiu, odwracajmy jego uwagę od stresujących sytuacji wzmożonymi zabawami ruchowymi, aktywnością itd.
- doborze rasy stosownie do naszych predyspozycji, preferencji oraz przede wszystkim możliwości - nie tylko finansowych; przede wszystkim bierzmy pod uwagę wrodzone potrzeby i predyspozycje konkretnej rasy (nie kupujmy np., psa myśliwskiego jeśli sami prowadzimy leniwy tryb życia i dysponujemy niewielkim mieszkaniem w bloku, bez możliwości wybiegania psa).
LECZENIE STANÓW DEPRESYJNYCH ORAZ OBNIŻENIA NASTROJU
Przed podjęciem decyzji odnośnie leczenia zawsze konieczna jest wnikliwa diagnoza i potwierdzenie dolegliwości przez specjalistów - zarówno w dziedzinie leczenia chorób ciała (lekarz weterynarii), jak i ducha (psi psycholog behawiorysta). Jeśli nie mamy wątpliwości odnośnie tego, czy mamy do czynienia z psią depresją, jak najszybciej powinniśmy podjąć "leczenie" a właściwie cykl działań ukierunkowanych na przywrócenie naszego pupila do równowagi.
Podobnie, jak w przypadku ludzi, leczenie psich zaburzeń nastroju powinno odbywać się na dwu płaszczyznach:
- farmakologicznej- podawanie psu leków oraz
- behawioralnej- zorganizowanie mu czasu. Podobnie, jak w przypadku zapobiegania zaburzeniom nastroju sprawdza się porzekadło, że zawsze zapobiegać niż leczyć, tak w przypadku konieczności terapii obniżenia nastroju doskonale sprawdzi się powiedzenie - „w zdrowym ciele, zdrowy duch”!
Działania jakie należy podjąć w celu zniwelowania niepożądanych przejawów zachowań u czworonoga:
- zabierać psa na długie spacery
- łamać rutynę, czyli wprowadzać zmiany w trasach wędrówek
- nawiązywać kontakty z innymi psami oraz ludźmi
- uatrakcyjniać zabawy stosując nagrody, gadżety, smakołyki
- organizować aktywne metody spędzania czasu, np. psie sporty (agility itp.)
- zachęcać psa do podejmowania aktywności, obligować do ruchu nawet, pomimo ewidentnego braku chęci do aktywności
- zapewniać czworonogowi bezpieczeństwo, poświęcać mu swoją uwagę, często głaskać i pozwalać mu być blisko, czyli mówiąc ogólnie – rozpieszczać na ile to rozsądne
- podczas naszej dłuższej nieobecności w domu warto zapewnić osobę, która będzie towarzyszyć naszemu pupilowi, wyjdzie z nim na spacer lub pobawi się
- często skutecznym środkiem wspomagającym poprawę nastroju jest zamieszkanie w domu drugiego psa; pamiętajmy jednak, że sposób ten nie jest skuteczny w odniesieniu do wszystkich czworonogów i może się zdarzyć, że efekt będzie przeciwny od zamierzonego. Dotyczy to głównie psów ukierunkowanych na ludzi, których towarzystwo zaspokaja ich potrzeby społeczne a pojawienie się w domu innego psa może stanowić dla nich wręcz czynnik stresujący!
Tylko kompleksowe i szybko podjęte działania będą w stanie powstrzymać rozwój choroby; zaniedbanie ich może spowodować nieodwracalne zmiany w psychice psa. Jeśli zatem "brak humoru" u Twojego pupila przedłuża się i towarzyszą mu niepojące objawy wspomniane wyżej, nie zwlekaj z pomocą!!!
ciekawe artykuły dot. zwierząt